Książka: Lublin R.XIII - z historią w tle

Chciałem wszystkich Państwa zaprosić do zapoznania się z moim albumem  „Lublin R.XIII - z historią w tle”. Historia jego powstania była dość prosta. Skończyłem prace nad dioramą z samolotem PZL P.11C pilotowanego przez Heronima Dudwała. Wtedy przyszedł na świat mój syn Ignacy - co „chwilowo” uniemożliwiało prace nad kolejnym modelem Lublin R.XIII. Ta chwila trwała 7 lat, a czas pozwalał na zbieranie materiałów. W końcu uzbierało się ich tyle że postanowiłem się nimi podzielić. Niestety na dzień dzisiejszy brakuje teksów do wielu rozdziałów - tutaj zgłaszam się do Was. Bardzo chętnie porozmawiam z kimś kto pomoże mi w ukończeniu „dzieła”. Podgląd, którego udostępniam ;-)

Część zawartości albumy ukazało się na łamach czasopism „Historie Puckie”, dzięki kolegom którzy założyli i prowadzą Stowarzyszenie Historyczne MDLot w Pucku oraz Muzeum MDLot, także w Pucku. Są to Jarosław Wróbel, Mariusz Konarski, Irek Makowski oraz Krzysiek Krężel. Pozdrawiam Was!

Do współpracy przy albumie „Lublin R.XIII - z historią w tle”, zaprosiłem kilka osób. Katarzyna Zimna opracowała przepiękne ilustracje, Tomasz Radczuk część wizualizacji 3D, cała reszta to moja praca.

Poniżej prezentuję jeden z rozdziałów -„Fabryka śmigieł, wyrobów drzewnych i metalowych W. Szomański i S-ka”.

Fabryka śmigieł, wyrobów drzewnych i metalowych W. Szomański i S-ka została utworzona w 1924 roku w Warszawie, mieściła się przy ulicy Kamedułów 71 (Marymont) na działce o powierzchni 5 873 m2. Warsztaty zakładów tworzyły budynki murowane, a także budynki o konstrukcji drewnianej które, łącznie dawały 1 200 m2 powierzchni użytkowej. Początkowy kapitał spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynosił 10 tysięcy złotych, był podwyższany przez kolejne lata - w 1927 roku wyniósł 45 tysięcy złotych a w 1936 roku 650 tysięcy złotych. Ostatnie podwyższenie kapitału spółki pozwoliło na przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na spółkę akcyjna. Administracją i handlem zajmował się właściciel spółki Włodzimierz Szomański, za stronę techniczną w początkowym okresie działania spółki odpowiada współwłaściciel Roman Szomański, który był pilotem armii rosyjskiej w trakcie I Wojny Światowej. Po roku 1930 kierownikiem technicznym został inżynier Jerzy Bukowski, który od 1925 roku był asystentem w Katedrze Aerodynamiki Politechniki Warszawskiej, a od 1928 roku asystentem w Instytucie Aerodynamicznym. Konstruował urządzenia do tuneli aerodynamicznych, a w 1933 roku napisał pierwszą na świecie książkę na temat techniki pomiarów aerodynamicznych. Spółka zajmowała się głównie produkcją śmigieł drewnianych do różnych typów samolotów, ale wytwarzano także płozy do wersji zimowych samolotów, nadwozia do samochodów, kajaki, drzwi, futryny i okna.

Informacje o fabryce W. Szomański i S-ka zawarte w książce  „Album dziesięciolecia lotnictwa polskiego” wydanej w 1930 roku podają: „[...] Fabryka wyposażona jest w nowoczesne obrabiarki (razem 18 obrabiarek), w tej liczbie uniwersalna kopjarka Amerykańska. Za czas istnienia fabryka wyprodukowała przeszło 3 000 sztuk śmigieł płatowców różnych typów, oprócz tego przeszło 100 sztuk młynków do hamowania silników i duże pięcioramienne śmigło dla Instytutu Aerodynamicznego w Warszawie. Fabryka od początku swojego istnienia zastosowała lakierowanie śmigieł lakierem chińskim, czynności te wykonuje pan Ma-Wej-Li, ponieważ próby zastąpienia go pracownikiem Polakiem dały rezultat ujemny ze ze względu na działanie laku na organizm europejczyka. Produkcja fabryki obliczona jest na 1 200 - 1 500 śmigieł rocznie, jednak tej rekordowej ilości z braku zamówień w żadnym roku nie osiągnięto. Rok 1929 był wyjątkowo ciężki, zamówień fabryka miała znikomą ilość, tak, że została przeprowadzona redukcja pracowników i ilość dni roboczych. Obecnie fabryka zatrudnia 32 pracowników i pracuje tylko 3 dni w tygodniu. [...] Oprócz śmigieł fabryka wykonała w roku przeszłym kilka sztuk nadwozi samochodów ciężarowych, niewielką ilość na zamówienie prywatne okien, drzwi i futryn. [...]”.

Korespondencja pomiędzy Zakładami Mechanicznymi „E. Plage i T. Laśkiewicz” w Lublinie, a Fabryką śmigieł wyrobów drzewnych i metalowych W. Szomański i S-ka wskazuje na problemy z jakimi borykały się one w ramach swojej współpracy. Były to prozaiczne problemy dotyczące wzajemnych rozliczeń, jakości wykonania uwydatniającej się w trakcie prób technicznych, zmian warunków wytwarzania dokonywanych w trakcie produkcji przez Instytutu Badań Technicznych Lotnictwa.

Album zawiera wiele wizualizacji 3D elementów płatowca, a także wyposażenia np. radiostacji, silnika, wnętrza kabiny pilota i obserwatora.

Album w obecnym stanie dostępny jest do podglądu po kliknięciu tutaj. Tam gdzie w tekście jest treść w nie istniejącym języku - brakuje poprostu tekstu ;-)

Zapraszam do współpracy!